ช่องเด็กยังไม่อวสาน YouTube ยืนยันไม่ได้ห้ามเด็กแสดงในคลิป แต่ต้องระบุชัดว่าเป็นคลิปให้เด็กดู

ช่วงนี้มีการแชร์ข่าวจากเพจเฟซบุ๊กบางเพจว่า "อวสานยูทูปช่องเด็ก" (ขออนุญาตสะกดตามต้นทาง) ที่ระบุว่า YouTube ออกกฎห้ามเด็กอายุต่ำกว่า 13 ปีมาแสดงในคลิป ทำให้เกิดความสงสัยกันมาก

Blognone ตรวจสอบประเด็นข่าวนี้กับฝ่ายประชาสัมพันธ์ของ Google Thailand และประกาศของ YouTube ฉบับภาษาอังกฤษ สรุปได้ว่าข่าวเรื่องการห้ามเด็กอายุต่ำกว่า 13 ปีแสดงในคลิปไม่เป็นความจริงแต่อย่างใด

สิ่งที่ YouTube ประกาศจริงๆ คือคลิปวิดีโอที่เจาะกลุ่มผู้ชมเป็นเด็ก (made for kids) จำเป็นต้องประกาศตัวให้ชัดเจน และจะถูกจำกัดสิทธิการเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวของผู้ชม (ที่ส่วนใหญ่เป็นเด็ก) โดย YouTube ไม่ได้ห้ามเด็กแสดงในคลิปแต่อย่างใด ประกาศของ YouTube มีรายละเอียดดังนี้

ที่มาที่ไป

ต้นเหตุที่กูเกิลเปลี่ยนนโยบายเรื่องเด็กใน YouTube เกิดจากข่าวในเดือนกันยายน 2019 ที่คณะกรรมการการค้าของสหรัฐ (FTC) สอบสวน YouTube ว่าละเมิดกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวของเด็ก (Children's Online Privacy Protection Act หรือตัวย่อ COPPA) ที่ออกมาตั้งแต่ปี 2000

สิ่งที่ YouTube ทำคือเก็บข้อมูลของผู้รับชมคลิปวิดีโอ (ที่เป็นเด็ก) เหมือนกับผู้ชมที่เป็นผู้ใหญ่ แล้วนำข้อมูลส่วนบุคคลนี้เปิดให้ผู้ลงโฆษณาสามารถทำ targeting ads เป็นรายบุคคลได้

กูเกิลยอมความกับ FTC โดยจ่ายค่าปรับ 170 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 5,200 ล้านบาท) และประกาศปรับเปลี่ยนการทำงานของ YouTube หลายอย่าง ดังนี้

• ถือว่าผู้ชมคลิปที่ทำมาเพื่อเด็ก (made for kids) เป็นเด็กจริงๆ โดยไม่สนใจว่าผู้ชมอายุเท่าไร
• ครีเอเตอร์ หรือคนสร้างคลิปทุกคนใน YouTube จำเป็นต้องประกาศตัวให้ชัดเจนตอนโพสต์คลิป ว่าคลิปนี้เป็นคลิปสำหรับเด็กหรือไม่ เพื่อให้แยกกันชัดเจนระหว่างคลิปสำหรับเด็ก และคลิปที่ไม่ได้ทำมาเพื่อเด็กดู
• กูเกิลยังจะใช้ machine learning ช่วยคัดกรองว่าคลิปใดเป็นคลิปสำหรับเด็กบ้าง เพื่อตรวจสอบอีกชั้น
• ปิดฟีเจอร์แจ้งเตือน (notification) และระบบคอมเมนต์ (commenting) ในคลิปเพื่อเด็ก
• หยุดไม่ให้ยิงโฆษณาแบบเจาะจงตัวบุคคล (กูเกิลเรียกว่า personalized ad) สำหรับคลิปเพื่อเด็ก

ประกาศต้นฉบับของกูเกิลอ่านได้จาก An update on kids and data protection on YouTube หรืออ่านได้จากเธร็ดนี้ในทวิตเตอร์ @YouTube ก็ได้เช่นกัน

จะเห็นว่าประเด็นสำคัญของกูเกิลคือ ทุกคลิปบน YouTube ต้องแยกแยะให้ชัดว่าเป็นคลิปสำหรับเด็กหรือไม่ (made for kids) เพราะกูเกิลมีวิธีปฏิบัติตัวที่แตกต่างกันชัดเจนระหว่างคลิปเด็กและคลิปทั่วไป (ตามที่ยอมความกับ FTC) แต่กูเกิลไม่ได้ระบุว่าห้ามเด็กเป็นตัวแสดงในคลิป (ซึ่งจะเป็นคลิปสำหรับเด็กหรือผู้ใหญ่ก็ไม่ได้สนใจ)

คลิปสำหรับเด็ก คืออะไร

กูเกิลอ้างตามนิยามของ FTC ตามกฎหมาย COPPA ว่าคลิปนั้นจะเป็น made for kids สำหรับเด็ก (ตามกฎหมายสหรัฐอเมริกาคือต่ำกว่า 13 ปี) ต่อเมื่อ

• กลุ่มผู้ชมหลักคือเด็ก (children are primary audiences) หรือ
• กลุ่มผู้ชมหลักอาจไม่ใช่เด็ก แต่คลิปวิดีโอนั้นก็ยังเจาะกลุ่มเด็กด้วย โดยอิงจากปัจจัยอื่นๆ ในคลิป

ปัจจัยที่ว่านี้มีหลากหลาย ตัวอย่างเช่น

• เนื้อหาของวิดีโอนั้น (เช่น เนื้อหาเชิงการศึกษา แต่สำหรับเด็กเล็ก)
• ใช้เด็กเป็นตัวแสดงหรือไม่
• มีคาแรกเตอร์ คนดัง ของเล่น ที่ดึงดูดเด็กๆ หรือไม่
• ภาษาที่ใช้ในคลิป ตั้งใจมาให้เด็กเข้าใจได้หรือไม่
• กิจกรรมในวิดีโอที่ดึงดูดเด็กๆ เช่น การเล่น ร้องเพลง เกม หรือการศึกษาชั้นปฐมวัย
• มีเพลง นิทาน กลอน สำหรับเด็กหรือไม่

ประกาศของกูเกิลสามารถดูได้จาก Determining if your content is made for kids และรายละเอียดจาก FTC

ประกาศนี้กระทบใครบ้าง

ฝั่งของผู้ชม YouTube แทบไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเลย เพราะยังมีคลิปสำหรับเด็กให้ดูเหมือนเดิม

กลุ่มที่กระทบจริงๆ คือผู้สร้างคลิปสำหรับเด็กบน YouTube หรือที่เราเรียกว่า "ครีเอเตอร์" เพราะโอกาสทำเงินจากโฆษณาจะลดลงนั่นเอง เนื่องจากกูเกิลปิดระบบ personalized ad บนคลิปสำหรับเด็ก เหลือเพียงโฆษณาธรรมดาที่ยิงหว่านๆ แบบไม่ระบุตัวตน รายได้จากการดูโฆษณาต่อครั้งย่อมลดลงไปด้วย

ส่วนครีเอเตอร์ทั่วไป ที่แม้ไม่ได้ทำคลิปสำหรับเด็กก็ตาม ยังได้รับผลกระทบว่าต้องไประบุว่าคลิปของเราที่อัพโหลดไปแล้ว เป็นคลิปสำหรับเด็กหรือไม่ วิธีการสามารถทำได้จากหน้า YouTube Studios แล้วเลือก Settings > Channel > Advanced settings ตามภาพ

เราสามารถเลือกได้ว่าคลิปทั้งช่องของเราทำมาเพื่อเด็ก (ตัวเลือกแรก Yes) หรือไม่ได้ทำมาเพื่อเด็กเลย (ตัวเลือกที่สองคือ No) หรือต้องการระบุเป็นรายคลิปไปก็ทำได้เช่นกัน ในหน้าตั้งค่าของคลิปวิดีโอแต่ละลิป - อ้างอิงจากประกาศของ YouTube

เพื่อความง่ายในการรับชม ทาง YouTube ก็ทำคลิปอธิบายเรื่องนี้ออกมาให้ครีเอเตอร์ดูกันด้วย

YouTube ยังไม่ระบุกรอบเวลาว่าต้องตั้งค่าผู้ชมในคลิปภายในช่วงเวลาไหน บอกเพียงแค่ว่าจะเริ่มปิดฟีเจอร์บางอย่างในคลิปสำหรับเด็กตั้งแต่เดือนมกราคม 2020 เป็นต้นไป

แนะนำให้ใช้ YouTube Kids เพื่อเปิดคลิปให้เด็กดู

สุดท้าย YouTube ยังโฆษณาว่า สำหรับพ่อแม่ผู้ปกครอง แนะนำให้ใช้แอพ YouTube Kids เปิดคลิปให้เด็กอายุต่ำกว่า 13 ปีดีกว่า เพราะมีมาตรการคัดกรองคลิปที่เข้มงวดกว่า มีฟีเจอร์จัดการคลิปให้เด็กเป็นรายบุคคล (สร้างโพรไฟล์ของเด็กแต่ละคน) ที่ผู้ปกครองสามารถดูได้ว่าเด็กดูคลิปใดบ้าง นานแค่ไหน ฯลฯ

YouTube Kids มีให้ใช้ทั้งบน iOS, Android และหน้าเว็บ