คุณ Don Sambandaraksa นักข่าวไอทีของหนังสือพิมพ์ Bangkok Post ได้ขอให้ผมให้ความเห็นว่าในรอบปีที่ผ่านมา ใครเป็นดาวรุ่ง (winner) และดาวร่วง (loser) ของวงการเทคโนโลยี ทั้งในไทยและในต่างประเทศ
ตอนนี้บทความตีพิมพ์ลงใน Bangkok Post ฉบับวันที่ 30 ธันวาคมแล้ว (ต้นฉบับ: Thai tech scene's winners and losers) ผมก็ขอเล่นง่าย เอามาลงซ้ำ แต่นี่เป็นฉบับภาษาไทยครับ
BlackBerry
ผมคิดว่าเกือบทุกคนที่ขึ้นรถไฟฟ้าหรือรถใต้ดินในช่วงครึ่งหลังของปี ควรจะเคยเห็นคนใช้ BlackBerry ไม่มากก็น้อย นี่คือสัญลักษณ์แห่งชัยชนะของ BlackBerry ในไทย มันอยู่ทุกหนทุกแห่ง และผู้ชนะในเกมนี้คือ AIS ที่มาก่อนเพื่อน (ทุกคนชอบโฆษณา BlackBerry Chat "freedom to chat with this" ใช่ไหมครับ?)
เท่าที่ผมคุยกับผู้เชี่ยวชาญหลายท่าน ต่างลงความเห็นออกมาในทางเดียวกันว่ากระแส BlackBerry เป็นฝีมือของฝ่ายการตลาดของ AIS ที่พุ่งเป้าไปจับตลาดเซเลบและดาราโดยเฉพาะ (ซึ่งเป็นงานถนัดอยู่แล้ว) ส่วน TRUE ที่ขยับตัวตามเร็วก็กินตลาดได้เรื่อยๆ แต่ที่ขยับตัวช้ามากจนเกือบตามขบวนรถไม่ทันคือ DTAC
การตลาดผ่าน social media
ปี 2009 เป็นปีแห่ง @Thaksinlive, @PM_Abhisit และคณะรัฐมนตรีบน Twitter ในฟากของสื่อ เราเห็น @Suthichai โหมกระแส social media ไปในพื้นที่ทุกแห่งของเครือเนชั่น และในฟากอุตสาหกรรมโฆษณา บรรดาฝ่ายประชาสัมพันธ์ การตลาด เอเยนซี่ ต่างตื่นเต้นกับเครื่องมือในการทำตลาดแบบใหม่ และหวังว่ามันจะช่วยนำพาอุตสาหกรรมให้รอดพ้นช่วงซบเซาได้
ถ้าเคยไปงานสัมมนาด้าน social media มาบ้าง บรรยากาศมันจะคล้ายๆ กับการตื่นทอง ทุกคนจะแห่กันตั้งตัวเป็น "ผู้เชี่ยวชาญ social media" (แม้ว่ามันอาจไม่มีอยู่จริง) ในปีหน้ากระแสนี้จะเริ่มตกลง และคนจะมองอะไรตามความเป็นจริงกันมากขึ้น
Facebook และ Farmville
ปีนี้ผมไปพูดในงานสัมมนาและบรรยายตามองค์กรต่างๆ หลายครั้ง และทุกครั้งที่ไป ผมจะลองพูดถึง Facebook และ "เกมเก็บผัก" ซึ่งสิ่งที่ตามมาทุกครั้งก็คือเสียงหัวเราะ หึหึหึ จากกลุ่มผู้ฟัง ไม่ว่าคนฟังจะเป็นข้าราชการ นักข่าว อาจารย์ หรือนักเรียนก็ตาม ทุกคนจะ หึหึหึ เหมือนกันหมด
นี่แปลว่าอะไรครับ? แปลว่าประชากรจำนวนมากที่เข้าถึงอินเทอร์เน็ตในไทย ใช้ Facebook กันเยอะมากแล้วนั่นเอง (ตัวเลขที่พอหาได้คือ 1.7 ล้านคน) ตอนแรกกระแสที่นำพา Facebook เข้ามาในไทยคือควิซ แต่ตอนหลังก็มี social gaming ช่วยผลักดันต่อด้วย
เน็ตบุ๊ก
ผมไม่มีเน็ตบุ๊กและยังไม่มีความคิดจะซื้อ (ถ้าจะซื้อคงซื้อพวก ultra-portable) แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าคนใช้เน็ตบุ๊กกันทั้งบ้านทั้งเมือง ไม่ว่าจะใช้เป็นเครื่องหลักหรือเครื่องเสริมก็ตาม เทร็นด์เน็ตบุ๊กเป็นสิ่งที่เห็นได้ชัดมากในปีนี้
Hi5
จากที่เคยครองแชมป์ social network เบ็ดเสร็จในเมืองไทย บทจะขาลงก็ลงเร็วมาก แน่นอนว่าพอสาวๆ ย้ายไปใช้ Facebook (ด้วยเหตุผลด้านเกมและควิซ) หนุ่มๆ ก็ตามไปได้ไม่ยาก
กทช (และคนไทย!)
ความล่าช้าของ 3G ในไทย มีเหตุปัจจัยหลายอย่าง (ซึ่งมันซับซ้อนมาก ผมเคยเขียนไว้ที่ กอร์ปศักดิ์เสนอ ยุติสัมปทาน 2G ก่อนเริ่มประมูล 3G) แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่านี่เป็นขอบเขตรับผิดชอบของ กทช. ในฐานะผู้ออกใบอนุญาต 3G ของไทย และจะว่าไปแล้ว กทช. ในปีนี้ก็แทบไม่มีผลงานอะไรเป็นชิ้นเป็นอัน นอกจากโฆษณาในรถไฟฟ้า-รถใต้ดิน ที่คนทำโฆษณาคนไหนเห็นแล้วก็หดหู่
SIPA
หมายเหตุ: ผมเคยทำงานที่ SIPA อยู่ช่วงหนึ่งเมื่อหลายปีก่อน
มหากาพย์อีกเรื่องหนึ่งในปีนี้คือศึกระหว่าง ผู้อำนวยการ SIPA กับองค์กรวิชาชีพด้านไอทีในไทย ซึ่งจบลงด้วยบอร์ด SIPA สั่งปลดนายรุ่งเรือง ลิ้มชูปฏิภาณ์ ผอ. ของ SIPA (ข่าวดูได้ในไทยรัฐ - Google Cache)
เมื่อปี 2007 ผู้อำนวยการ SIPA คนก่อนคือนายอาวุธ พลอยส่องแสง ก็โดนปลดเช่นกัน (ข่าวเก่า: บอร์ดซิป้าปลด ผอ. อาวุธ แล้ว) การปลดผู้อำนวยการสองคนติดกัน แสดงว่ากระบวนการสรรหาและกระบวนการทำงานภายในของ SIPA ต้องมีปัญหาอะไรสักอย่างแล้ว และแน่นอนว่าผลเสียก็ตกอยู่กับอุตสาหกรรมไอทีที่ SIPA ต้องสนับสนุนตามภารกิจขององค์กร
สื่อพลเมือง
สื่อพลเมืองหรือ citizen journalism เป็นกระแสที่น่าสนใจในปี 2008 แต่ในปีนี้เราเห็นแล้วว่ามันไปได้ไม่ไกลอย่างที่ฝันกันไว้ สุดท้ายแล้ว อุตสาหกรรมสื่อในเมืองไทยยังถูกครอบครองโดยสื่อกระแสหลัก และเราไม่สามารถสร้างสื่อกระแสรองที่ประสบความสำเร็จได้อย่าง Huffington Post, OhMyNews หรือ Malaysiakini ในต่างประเทศ
ไมโครซอฟท์
หลังจากงงๆ มาหลายปี ไมโครซอฟท์เริ่มกลับมาเข้าฟอร์มเดิม ปีนี้มี Windows 7 เป็นเรือธงสำคัญ และผลิตภัณฑ์อื่นๆ ก็เริ่มดูดี เข้าที่มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น Xbox, Zune, Bing รวมไปถึงที่กำลังจะมาอย่าง Office Web, Windows Azure, IE9 ปีหน้าสนุกแน่
ไม่ต้องอธิบายกระมังครับ
แอปเปิล
ปีนี้แอปเปิลไม่มีอะไรใหม่เลย iPhone 3GS กับ Snow Leopard ก็แค่เพิ่มความเร็ว ส่วน iPod nano ก็แค่เพิ่มกล้อง แต่ถ้าดูจากยอดขายและกำไรแล้วยอดเยี่ยม ยิ่งบวกกับสตีฟ จ็อบส์ ลาป่วยไปครึ่งปี ยิ่งยอดเยี่ยมเข้าไปใหญ่
Cisco
Cisco ไร้เทียมทานในสายของตัวเองอยู่แล้ว และปีนี้เป็นปีซื้อแหลกของ Cisco ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญให้ Cisco เข้มแข็งขึ้นไปเทียบชั้นกับ IBM และ HP ได้ในเร็วๆ นี้
Yahoo!
กลายเป็นบริษัทที่ไม่มีใครสนใจ ผลิตภัณฑ์ของยาฮูหลายอย่างน่าสนใจ แต่พอแปะตรายาฮูเข้าไป มันก็พลอยไม่น่าสนใจไปซะงั้น นี่เป็นสัญญาณของบริษัทที่กำลังแย่แล้ว
Dell
Dell โดนภาวะเศรษฐกิจซบเซาของสหรัฐซัดเข้าไปเต็มๆ เพราะเอาตัวเองไปผูกกับตลาดองค์กรเลยยิ่งซบหนัก แม้ว่าผู้ก่อตั้ง Michael Dell จะกลับมาดูแลบริษัทอีกครั้ง แต่ผมคิดว่าคงทำอะไรไม่ได้มาก
Nokia/Symbian
โนเกียกำลังเข้าสู่ขาลง Symbian กลายเป็นระบบปฏิบัติการที่เริ่มล้าสมัย และมันจะเป็นอย่างนี้ไปอีกพักใหญ่จนกว่าโนเกียจะสามารถนำ Maemo มาใช้ได้แบบเต็มสูบ