บทความนี้เป็นตอนต่อของซีรีส์ พาสำรวจวงการไอทีพม่า โดยเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ผมไปเที่ยวประเทศอินเดียพอดีเลยเก็บบรรยากาศ-ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับวงการไอทีของอินเดีย (รอบนี้เน้นไปที่มือถือเสียเยอะ) มาฝากกันครับ
แน่นอนว่าการเดินทางของผมไปในฐานะนักท่องเที่ยวเต็มขั้น รับรู้ข้อมูลเฉพาะเท่าที่ตาเห็นซึ่งก็คงไม่ละเอียดเท่าไรนัก ถ้าสมาชิก Blognone มีใครอยู่ที่อินเดียหรือมีข้อมูลเพิ่มเติมก็คอมเมนต์ได้เต็มที่
หมายเหตุ: ภาพเยอะมากครับ ใครใช้เน็ตแบบมีข้อจำกัดก็พึงระวัง
อินเดียจะคล้ายๆ กับบ้านเราคือมีร้านขายมือถือที่เป็นตู้กระจกอยู่เยอะแยะไปหมด (ส่วนที่ผมเห็นคือเมืองหลวง นิวเดลี) ส่วนแชมป์ผู้ครอบครองตลาดมือถือก็หนีไม่พ้นโนเกียและซัมซุง (ข่าวเก่า ตลาดสมาร์ทโฟนอินเดีย ซัมซุงแชมป์สมาร์ทโฟน โนเกียแชมป์ยอดขายรวม) โดยมี BlackBerry ตามมาห่างๆ และพวก LG/Sony/HTC มาแบบนานๆ เห็นที
ส่วนของป้ายร้านมือถือก็บี้กันหนักมากระหว่างโนเกียกับซัมซุง ชนิดว่าเจอป้ายโนเกียที่ไหนต้องมีป้ายซัมซุงอยู่ไม่ห่างจากแถวๆ นั้น
เท่าที่สังเกตคือโนเกียทำตลาดหนักมากทั้งสาย Asha และ Lumia ส่วนซัมซุงก็เน้นตัว flagship อย่าง S3 กับ Note II และพวกสายราคาถูกอย่าง Ace
ร้านที่มีสปอนเซอร์ของ HTC/Sony/LG นานๆ โผล่มาให้เห็นสักทีครับ
โฆษณา Optimus G ในหนังสือพิมพ์
ส่วนของแอปเปิลนั้นมีป้ายให้เห็นอยู่เรื่อยๆ แต่ส่วนใหญ่จะเน้นไปที่ iPad มากกว่า iPhone และป้ายที่เห็นบ่อยที่สุดคือป้ายผ่อน 0% ซึ่งน่าจะสะท้อนปัญหาของแอปเปิลในอินเดียว่าสินค้ามีราคาแพงเกินไป
BlackBerry Z10 มีวางขายในอินเดียตั้งแต่เดือนมีนาคมแล้ว แต่ก็ไม่ค่อยเห็นการโปรโมทมากนัก และเท่าที่ผ่านไปดูตามร้านต่างๆ ก็ยังไม่มีเครื่องจริงให้ลองเล่น (มีแต่เครื่องม็อคอัพ)
อินเดียแบ่งการปกครองออกเป็นแคว้น และข้อกำหนดด้านโทรคมนาคมก็คือแบ่งพื้นที่การให้บริการของโอเปอเรเตอร์ออกเป็นแคว้นๆ ด้วย (ประมูลคลื่นแยกกันในแต่ละแคว้น) ซึ่งในทางปฏิบัติก็มีโอเปอเรเตอร์รายใหญ่บางรายที่ประมูลคลื่นครบทุกแคว้น และให้บริการได้ทั้งหมดทั่วประเทศ
ด้วยเหตุผลเรื่องพื้นที่ ทำให้โอเปอเรเตอร์อินเดียมีเยอะมากเป็นสิบเจ้า แต่เท่าที่สอบถามข้อมูลจากไกด์ท้องถิ่น รายใหญ่ 3 ยี่ห้อที่นิยมกันคือ Bharti Airtel, Idea, Vodafone (ข้อมูลเพิ่มเติมจาก Wikipedia)
อินเดียเป็นประเทศท้ายๆ ในเอเชียที่จัดประมูล 3G สำเร็จ (ก่อนบ้านเรานิดหน่อย) การใช้งาน 3G ยังไม่เยอะนัก และคนจำนวนมากก็ยังต้องการใช้แค่ 2G เท่านั้น
ตัวอย่างร้านของ Tata Indicom โอเปอเรเตอร์ในเครือ Tata ซึ่งถือเป็นโอเปอเรเตอร์ขนาดกลางๆ ในอินเดีย
Spice โอเปอเรเตอร์รายเล็กอีกเจ้า ปัจจุบันเป็นของ Idea ไปแล้ว
ร้าน Vodafone ในอินเดียครับ
ธรรมเนียมปฏิบัติของโอเปอเรเตอร์อินเดียที่ผมเห็นว่าแปลกและน่าสนใจดีคือ เขาจะแข่งกันชิงพื้นที่โฆษณาตามกำแพง ผนัง สังกะสี และประตูเหล็กหน้าร้านค้าปลีกทั่วไปที่ไม่ใช่ร้านขายมือถือ (พบในแคว้นแคชเมียร์ แต่เจอไม่เยอะนักในเดลี)
กลางภูเขา กลางหิมะ ก็ยังมีโฆษณามือถือ
บริการที่น่าสนใจของ Airtel คือ Diet Plan ให้คำแนะนำด้านการลดน้ำหนัก (เข้าใจว่าผ่าน SMS)
มีไม่เยอะนักเมื่อเทียบกับร้านขายมือถือ แต่ก็พอมีให้เห็นบ้างประปราย
ร้าน iStore ตัวแทนจำหน่ายของแอปเปิลโดยกลุ่ม Reliance โทรมเชียว
โฆษณาในหนังสือพิมพ์ของร้าน INvent เข้าใจว่าเป็นตัวแทนจำหน่ายแอปเปิลอีกเจ้าหนึ่ง
โฆษณาโน้ตบุ๊ก Dell ในหนังสือพิมพ์เช่นกัน
โฆษณาทีวีซัมซุง ใช้แคมเปญชื่อ Joy
โฆษณา Office 365 ขนาดใหญ่ในสนามบิน Indira Gandhi ที่เดลี
โฆษณากล้องดิจิทัลของโซนี่
นอกจากแบรนด์ระดับโลกที่พวกเรารู้จักกันดีแล้ว อินเดียยังมีแบรนด์ท้องถิ่นที่ทำสมาร์ทโฟน Android อีกเพียบ ตัวอย่างที่เคยมีข่าวในสื่อตะวันตกอยู่บ้างก็คือ Lava, Xolo, Micromax แต่ก็ยังมียี่ห้อที่ผมไม่เคยได้ยินชื่อมาก่อนอีกเยอะ เช่น MyZenTab, Fly, Wynncom, Simmtronics, Intex, Karbon, OptimaSmart, Penta, Rage, BYOND, HCL เป็นต้น
ผมซื้อนิตยสารมือถือของอินเดียมาหนึ่งเล่มชื่อ MyMobile ก็แสกนบางส่วนที่เกี่ยวกับยี่ห้อท้องถิ่นมาให้ดูกันครับ (คลิกดูภาพใหญ่กันเองนะ)
สิ่งที่น่าสนใจอีกอย่างในนิตยสาร MyMobile คือนอกจากโฆษณาของผู้ผลิตฮาร์ดแวร์มือถือกับโอเปอเรเตอร์แล้ว ยังมีโฆษณาของ "ผู้ผลิตชิป" ด้วย (Spreadtrum กับ MediaTek)
สุดท้ายที่บ้านเราน่าเอาเยี่ยงอย่างคือ คอลัมน์ Consumer Forum ที่ผู้บริโภคเขียนจดหมายมาร้องเรียนบริการของโอเปอเรเตอร์และผู้ผลิตมือถือ ซึ่งทางนิตยสารเองก็ส่งเรื่องให้แบรนด์นั้นๆ มาตอบว่าปัญหานี้แก้ไขอย่างไรแล้วบ้าง