เมื่อเดือนที่แล้วทางสำนักงานพัฒนาธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) ได้จัดงานเผยแพร่ร่างพ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ ที่จะปรับปรุงใหม่ และทาง iLaw ก็ได้สรุปความเปลี่ยนแปลงสำคัญ 11 ข้อของร่างนี้ขึ้นมา
โดยรวมแล้วร่างนี้คล้ายกับร่างเมื่อปี 2011 ประเด็นใหญ่ๆ ที่เพิ่มขึ้นมาคือการเอาผิดเรื่องภาพอนาจารเด็ก, การทำสำเนาข้อมูล, และเอาผิดกับตัวกลางเมื่อมีประเด็นความมั่นคง
ข้อสังเกตุความเปลี่ยนแปลงทั้ง 11 ประการได้แก่
- มีความผิดฐานทำซ้ำ: เมื่อกการทำซ้ำนั้น "น่าจะก่อความเสียหายให้แก่ผู้อื่น" ประเด็นนี้เขียนไว้อย่างกว้างขวาง และอาจจะคาดเดาได้ว่าในอนาคตจะมีการใช้งานมาเป็นเครื่องมือใหม่สำหรับความผิดฐานลิขสิทธิ์ เหมือนที่ฉบับปัจจุบันถูกใช้งานแทนกฎหมายหมิ่นประมาทมาหลายครั้ง
- ความผิดฐานครอบครองภาพโป๊เด็ก: โดยกำหนดความผิดเมื่อครอบครอง ไม่ใช่การผลิตหรือเผยแพร่
- ความผิดต่อเนื้อหาเน้นไปที่ความมั่นคง: มาตรา (14) ในพ.ร.บ. ฉบับปัจจุบันทำให้คดีที่ควรเป็นคดีหมิ่นประมาทกลายเป็นคดีอาญาที่ยอมความไม่ได้ การปรับปรุงใหม่แก้ไขส่วนนี้ออก ให้เหลือเป็นการทำ phishing และเอาผิดกับเนื้อหาที่เกี่ยวกับความมั่นคง (คงเดิม)
- เอาผิดผู้ให้บริการเมื่อ "รู้หรือควรรู้": มาตรา (15) ที่เอาผิดกับผู้ให้บริการถูกแก้ไขใหม่จากเดิมเป็น "จงใจ สนับสนุน ยินยอม" เป็น "รู้หรือควรได้รู้" ในมาตรามีการเพิ่มเนื้อหาระบุถึงแนวทางปฏิบัติที่ภาครัฐจะกำหนดให้ชัดเจนขึ้นและการแจ้งจากเจ้าหน้าที่ แต่ก็ยังระบุถึง "เวลาอันเหมาะสม" ไว้ด้วย สุดท้ายความเปลี่ยนแปลงในมาตรานี้ที่เกิดขึ้นจริงคือการบีบหัวข้อที่ผู้ให้บริการอยู่ในความเสี่ยง เหลือเป็นประเด็นความมั่นคงเป็นหลัก
- เก็บล็อกได้ไม่จำกัดเวลา: โดยเจ้าหน้าที่ตามพ.ร.บ. สามารถขอขยายเวลาเก็บล็อกเป็นเวลาสองปี และรัฐมนตรีสามารถประกาศให้เก็บนานกว่านั้น "ตามที่จำเป็น" โดยไม่มีเพดาน
- เพิ่มเหตุในการบล็อคเว็บ: ร่างใหม่นี้เปิดให้สามารถบล็อคเว็บเมื่อข้อมูลนั้นมีความผิดตาม "กฎหมายอื่นๆ" นอกจากตัวพ.ร.บ. เอง
- เพิ่มเหตุเพิ่มโทษ เน้นความมั่นคง: เหตุเพิ่มโทษเดิมนั้นจะเป็นการกระทำต่อคอมพิวเตอร์หรือข้อมูลที่เกี่ยวกับความมั่นคง แต่ร่างใหม่ระบุให้เป็น "เรื่องที่เกี่ยวกับความมั่นคง"
- ให้อำนาจตำรวจทั่วไป: ในฉบับปัจจุบันนั้นจะให้อำนาจกับเจ้าหน้าที่ตามพ.ร.บ. ที่ต้องผ่านการอบรมเฉพาะให้สามารถขอล็อกไฟล์, ทำสำเนาข้อมูล, รวมถึงการยึดหรือตรวจค้น ตามร่างใหม่จะมีมาตราเปิดให้ "พนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจชั้นผู้ใหญ่ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา หรือพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายอื่น" สามารถดำเนินการแบบเดียวกันได้
- บุกรุกระบบไม่ป้องกันก็เป็นความผิด: การเข้าถึงโดยมิชอบเพิ่มบทลงโทษการเข้าถึงระบบที่ไม่มีการป้องให้เป็นโทษจำคุกไม่เกินหกเดือนปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท
- สแปมเมลต้องมีกระบวนการขอยกเลิก: ในฉบับปัจจุบันมีฐานความผิดของสแปมเมลเอาไว้ แต่ระบุเพียงว่าไม่เปิดเผยผู้ส่ง (ซึ่งสแปมส่วนมากเปิดเผยเพราะต้องการขายสินค้า) ในร่างใหม่เปลี่ยนเป็นให้มีกระบวนการขอยกเลิกการรับข้อมูลได้
- ถ้ากระทำในต่างแดนและเกี่ยวกับความมั่นคง ไม่ต้องร้องขอให้ลงโทษ: ในฉบับปัจจุบันเปิดให้รัฐบาลสามารถเอาผิดกับการกระทำในต่างประเทศได้ หากมีการร้องขอจากผู้เสียหาย ในร่างใหม่ระบุถึงความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงที่ไม่ต้องให้ร้องขออีกต่อไป
ผมเขียนข่าวแล้วก็สงสัยว่านี่จะเปลี่ยนเป็นกฎหมายความมั่นคงฉบับเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์หรืออย่างไร
ที่มา - iLaw