แม้จะผ่านไปแล้วไม่กี่วันสำหรับงาน Startup Thailand 2016 ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ในวันที่สองมีเสวนาที่น่าสนใจโดยเฉพาะเสวนาเรื่อง Corporate Venture Investment Strategy in Startups ที่กล่าวถึง Corporate Venture Capital ในมุมมองของธนาคารและบริษัทสื่อสารยักษ์ใหญ่ว่ามีมุมมองยังไงกับสตาร์ทอัพในช่วงนี้
ผู้ร่วมเสวนามีดังต่อไปนี้
ขอใช้ตัวย่อของบริษัทแทนผู้ร่วมเสวนานะครับ จะเข้าใจได้ง่ายกว่า
มุมมอง Corporate Venture Capital (CVC) เป็นอย่างไร
มุมมองของฝั่งบริษัทสื่อสาร
- INTUCH: CVC คือเอาเงินจากบริษัทตัวเองมาลงทุน เป็นเงินสดจาก Balance Sheet ไม่ได้เน้นผลตอบแทน แต่เน้นจาก Strategic มากกว่า
- Ascend Group: VC จะต้องรู้ว่า Exit กิจการของสตาร์ทอัพภายในกี่ปี ถ้าสมมติตลาดไม่ดี สตาร์ทอัพ Exit ไม่ได้ ก็จะเกิดแรงกดดันกับสตาร์ทอัพ
ซึ่ง CVC มีความอดทนกับเงินลงทุนมากกว่า อีกทั้งยังมีชื่อเสียงหากมีการระดมทุนครั้งถัดไปของสตาร์ทอัพ อีกทั้งยังสามารถเพิ่มมูลค่าให้กับสตาร์ทอัพได้ดีกว่า
- DTAC Accelerate: ของ DTAC ส่วนใหญ่เริ่มต้นใน Super Early Stage
มุมมองของฝั่งธนาคาร
- KBANK: ไม่ได้มองมุมมองเหมือนคนอื่นทั่วไป กสิกรไทยมองว่าจะช่วยให้เค้าประสบความสำเร็จมากขึ้น เราต้องช่วยเขาได้ มี Synergy มีโครงสร้างพื้นฐานไอที มีฐานลูกค้า มีวิธีการต่างๆ ให้สตาร์ทอัพเรียนรู้ไปพร้อมๆ กัน
- BBL: มีการลงทุนหลายอย่างทั้ง VC ทั้ง Private Equity แต่ถ้าหากระยะยาวมากๆ อาจโยกไปลงทุนผ่าน Portfolio ของธนาคารเลยได้ ธนาคารพึ่งขออนุญาตจาก ธปท. ตั้ง Venture Capital ขึ้นมา และธนาคารมองว่ามี Connection จากเครือข่ายของธนาคารช่วยให้สตาร์ทอัพประสบความสำเร็จได้ไวขึ้น
- SCB: ธนาคารมองตัวเองแล้วพบว่าทุกวันนี้ไม่เหมือนเดิม เทคโนโลยีมาไวมากขึ้น ธนาคารได้ตั้งบริษัทใหม่ Digital Venture ขึ้นมา ซึ่งเน้นด้านเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับธนาคาร
Corporate Venture Capital ไทยอยู่จุดไหนของโลกแล้ว
มุมมองของฝั่งธนาคาร
- BBL: บ้านเราไม่ถึงกับช้า แต่คืบหน้าไปค่อนข้างเร็ว ธนาคารสนใจด้าน FinTech เพราะจะทำให้ลูกค้าสะดวกมากขึ้น และจะเปลี่ยนวิธีทำธุรกิจของธนาคารไปมาก
- KBANK: สตาร์ทอัพบางแห่งมีเงินเยอะ แต่ไม่ประสบความสำเร็จ ปัญหาของ FinTech คือหาลูกค้าไม่ได้ ทางธนาคารก็จะเข้าไปเสริมให้ เงินไม่ใช่เรื่องสำคัญ แต่สิ่งสำคัญคือต่างคนต่างมีจุดแข็งตรงไหนแล้วนำมาเสริมกัน
มุมมองของฝั่งบริษัทสื่อสาร
- DTAC Accelerate: กลุ่มสื่อสารเรื่องเทคโนโลยีไปไวกว่ากลุ่มของธนาคาร กลุ่มบริษัทสื่อสารจะช่วยเสริมตรงนี้ให้ แต่ท้ายที่สุดแล้ว FinTech ก็ต้องคู่กับธนาคารอยู่ดี ไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม DTAC มองว่ากลุ่มที่น่าสนใจในอนาคตคือ Health Tech เนื่องจากสังคมไทยต่อไปจะมีผู้สูงอายุมากขึ้น
- INTUCH: เราเปิดตัว CVC พร้อมกับ SingTel ทุกวันนี้ SingTel Innov8 (ส่วนของ INTUCH คือ InVent) ลงทุนในสตาร์ทอัพทั่วโลกเกิน 100 ล้านเหรียญสหรัฐแล้ว ส่วนทาง INTUCH เป็นที่สองคือ 10 ล้านเหรียญ ซึ่ง CVC ของ INTUCH ซึ่งเน้น Strategic ในกลุ่มเพื่อเสริมธุรกิจ ไปลองลงทุน หรือเรียนรู้ ถ้าดีมากๆ อาจซื้อกิจการไปเลย
- Ascend Group: FinTech ปัญหาที่สำคัญอีกเรื่องคือความเชื่อใจ ยังต้องพึ่งพาร์ตเนอร์ ทาง Ascend Group เน้นไปที่ True Money ส่วนด้านอื่นก็สนใจในด้าน E-Commerce ซึ่งของ Ascend ก็มี iTrueMart อยู่แล้ว
วัฒนธรรมองค์กรแบบธนาคาร แล้วกลับมาทำ Corporate Venture Capital จะปรับตัวยังไง
มุมมองของฝั่งธนาคาร
- SCB: สร้าง Lab เอาไว้ทดลองเทคโนโลยี มีงบ 500 ล้านบาทมาพัฒนาและวิจัย ซึ่งงบส่วนนี้ผลตอบแทนอาจไม่มี การตัดสินใจที่จะทดลอง กระบวนการลองผิดลองถูกที่ดีที่สุดคือการแยกบริษัทออกมา การที่จะหวังว่าได้กำไรที่ได้นั้นเป็นเรื่องท้ายๆ แต่เรื่องหลักคือประเด็นคือการนำเทคโลยีมาใช้
- BBL: ธนาคารกรุงเทพกล้าและอยากจะลอง และเราพึ่งลงทุนไปในเรื่อง BioTech ไปไม่นาน ผ่าน Private Equity ธนาคารกรุงเทพ ตอนนี้รออนุมัติวงเงิน 2,000 ล้านบาทสำหรับสตาร์ทอัพ อุปสรรคใหญ่ๆ คือวัฒนธรรมเรามีความเป็นเจ้าของเยอะ ซึ่งลำบากในการเข้าไปร่วมกับอีกฝั่ง ซึ่งมองว่าท้ายสุดกลุ่มเหล่านี้จะกลับมาเป็นลูกค้าของธนาคาร
- KBANK: ความสามารถทางเทคโนโลยีโดนลดลงไป เราจะนำกลับมาให้ได้ที่ KBTG ประเด็นสำคัญคือสตาร์ทอัพอย่าง FinTech สามารถเพิ่มมูลค่าให้ทางธนาคารได้หรือเปล่า ทางธนาคารมองสองเรื่องสำคัญๆ จาก 6 เรื่องคือ Machine Learning และ Blockchain
มุมมองของฝั่งบริษัทสื่อสาร
- DTAC Accelerate: เหมือนบ้านหลังเล็ก เราเชื่อว่าเราเปลี่ยนแปลงได้ ถ้าบริษัทแม่อย่าง Telenor อยากได้นวัตกรรมอะไรใหม่ๆ ให้ลูกค้า DTAC Accelerate ก็สามารถมีนวัตกรรมใหม่ๆ พร้อมได้ทันทีจากการที่รับเข้ามา ซึ่งแตกต่างกับทางบริษัทใหญ่ๆ และยังเป็นโมเดลให้กับ 13 ประเทศที่ Telenor ไปลงทุน เช่น Digi ของมาเลเซีย หรือ Telenor บังคลาเทศ
- INTUCH: การที่ช่วยให้สตาร์ทอัพโตและเพิ่มมูลค่านั้น สุดท้ายผลดีก็จะกลับมาที่บริษัทเอง
- Ascend Group: TRUE มี Accelerate มาสามปี โตพอๆ กับ DTAC Accelerate สิ่งที่น่าสนใจคือสตาร์ทอัพสร้างธุรกิจมีกำไรอย่างยั่งยืน
มุมมอง Corporate Venture Capital กับสตาร์ทอัพในด้านอื่นๆ
- KBANK: ไม่แน่ใจว่าธนาคารเก่งด้านนี้หรือเปล่า แต่สนใจ Biometric หรือถ้าช่วยในมุมยอดขาย เรื่องช่องทางต่างๆ ช่วยได้
- BBL: ไม่ได้เน้น FinTech อย่างเดียว ปัญหาคือสมมติอย่าง BioTech ทำยังไงให้เงินไปแล้วทำให้คุยกันรู้เรื่องระหว่างสถาบันศึกษากับลูกค้า ยังมีปัญหาหลายๆ อย่าง และกระบวนการหลายๆ อย่างที่ยุ่งยาก
- SCB: มิติของสตาร์ทอัพมีหลายมิติ การให้ความสำคัญเรื่อง R&D กับนวัตกรรมไม่ได้มาเพียงข้ามคืน การมองด้านธุรกิจให้ครบธนาคารจะเป็นหนึ่งที่ช่วยให้ประสบความสำเร็จ การที่มี VC แบบนี้แล้วทำให้ธนาคารกล้าลงทุนมากขึ้น
- Ascend Group: อาจไม่ลง BioTech อาจเป็น CP ที่สนใจลงทุน ซึ่งอาจเป็นข้อเสีย CVC
- INTUCH: IT มีความสำเร็จเยอะกว่า BioTech ซึ่ง IT มีค่าใช้จ่ายน้อยกว่า เช่น Cloud ฯลฯ มี Ecosystem ดีกว่า
- DTAC Accelerate: ต้องกลับมามองว่า Startup คืออะไร ขายก๋วยเตี๋ยว 100 สาขา ต้องมีคน 100 สาขา แต่สตาร์ทอัพสายเทคโนโลยียิ่งทำยิ่งถูกลง BioTech เลยดู Sexy น้อยกว่า แต่ถ้าสำเร็จขึ้นมาอาจโตได้มากกว่า
เรื่องที่น่าสนใจอื่นๆ
- INTUCH: สนใจเรื่อง Payment Wallet ยินดีคุยทันที
- Ascend Group: สำคัญที่ Regualator ว่าต้องถูกกฏหมาย ด้าน P2P Lending นั้นน่าสนใจ เพราะหนี้นอกระบบ ธนาคารแห่งประเทศไทยกำลังทำงานด้านนี้อยู่ ส่วนด้านอื่นๆ Ascend Group มอง Insurance Tech น่าสนใจ
- DTAC Accelerate: มอง Insurance Tech ว่าโต แต่ประเด็นคืออะไรที่แก้ปัญหาหรือเป็นการท้าทายมากกว่า
- BBL: ธนาคาร สนใจ Payment อย่าง Cash Management อย่าง Lending คือกระทบหลายด้านมาก
- KBANK: 5-10 ปีข้างหน้าอยากได้ Blockchain กับ Machine Learning สองสิ่งนี้จะเปลี่ยนหลายๆอย่าง แต่ถ้าทุกวันนี้ระบบ Payment ซึ่งการแข่งขันสูงมากๆ
- SCB: คงไม่ต่างกับคนอื่น แต่อนาคตไม่รู้ว่าอะไรถูกหรืออะไรผิด มองว่าการทดลองสำคัญกว่า
สามารถรับชมวิดีโอย้อนหลังของเสวนานี้ได้นะครับ
Corporate Venture Investment Strategy in Startups