คณะกรรมาธิการยุโรป (European Commission) ลงมติว่าประเทศไอร์แลนด์ ให้สิทธิพิเศษทางภาษีแก่แอปเปิลมูลค่า 13 พันล้านยูโร (5 แสนล้านบาท) ซึ่งผิดกฎหมายของสหภาพยุโรป
รายละเอียดของคดีนี้มีความซับซ้อนสูงพอสมควร ทาง European Commission ทำแผนภาพ infographic มาให้ด้วย ควรดูภาพประกอบจะได้ไม่งงนะครับ
บริษัทที่มีปัญหาเรื่องภาษีคือบริษัทลูกของแอปเปิลในยุโรป 2 ราย ได้แก่ Apple Sales International และ Apple Operations Europe ซึ่งตั้งอยู่ในไอร์แลนด์ทั้งคู่ สองบริษัทนี้ทำหน้าที่ "รับเงิน" จากการขายสินค้าของแอปเปิลในยุโรป (รวมถึงในเขตตะวันออกกลาง แอฟริกา อินเดีย) เวลาเราไปซื้อสินค้าของแอปเปิลกับร้านค้าใดๆ ในยุโรป ในทางเอกสารบัญชี เราจะจ่ายเงินให้กับ Apple Sales International ในประเทศไอร์แลนด์ (ส่วน Apple Operations Europe ทำหน้าที่แบบเดียวกัน แต่ใช้กับสินค้ากลุ่มคอมพิวเตอร์)
บริษัททั้งสองราย (ต่อไปจะย่อว่า ASI และ AOE) ไม่ได้ซื้อสินค้าจาก Apple Inc. ในสหรัฐอเมริกาโดยตรง แต่ใช้วิธีซื้อสินค้าตรงจากผู้รับจ้างผลิตในเอเชียแทน จากนั้นเมื่อขายสินค้าได้เงินกลับมาแล้ว ทั้ง ASI และ AOE จะส่งเงินกลับไปยัง Apple Inc. ในรูปของเงินค่าจ้างวิจัยและพัฒนา (R&D)
ที่กล่าวมาข้างต้นทั้งหมดถูกกฎหมาย แต่ประเด็นที่เป็นปัญหาอยู่ที่วิธีการลงรายได้ของ ASI และ AOE (ลูกศรสีแดงในภาพ)
ตามหลักทางภาษีแล้ว ASI และ AOE จะต้องโดนหักภาษีจาก "กำไร" เพื่อจ่ายให้รัฐของประเทศไอร์แลนด์ แต่ไปเจรจากันอย่างไรก็ไม่ทราบ ทางการไอร์แลนด์อนุญาตให้ ASI และ AOE แบ่งส่วนกำไรตามพื้นที่สาขาของบริษัทเป็น 2 ส่วน คือ กำไรของสำนักงานใหญ่ (head office) และกำไรของสำนักงานสาขาไอร์แลนด์ (Irish branch)
ปัญหาคือ "สำนักงานใหญ่" ของ ASI และ AOE ไม่ถูกระบุชื่อประเทศ ไม่มีสำนักงาน ไม่มีพนักงานใดๆ ซึ่งกำไรส่วนนี้ไม่ต้องเสียภาษีเลยแม้แต่น้อย ส่งผลให้แอปเปิลลงบัญชีกำไรว่าอยู่ใน head office ไปซะเกือบหมด ตัวเลขที่ European Commission ยกตัวอย่างคือในปี 2011 คือกำไรของ ASI head office มากถึง 15.95 พันล้านยูโร (ส่วนนี้ไม่เสียภาษี) แต่กำไรของ ASI Irish branch มีเพียง 50 ล้านยูโรเท่านั้น (ส่วนนี้เสียภาษี)
European Commission บอกว่าแอปเปิลทำแบบนี้มานาน 11 ปี (2003-2014) หลบเลี่ยงภาษีไปถึง 13 พันล้านดอลลาร์ (5 แสนล้านบาท) ถ้าคิดเป็นสัดส่วนแล้ว จากเดิมแอปเปิลต้องเสียภาษีด้วยอัตรา 1% ก็ลดเหลือเพียง 0.005% เท่านั้น (ปัจจุบันแอปเปิลเปลี่ยนโครงสร้างบริษัท ASI และ AOE แล้วตั้งแต่ปี 2015)
การตัดสินของ European Commission ไม่สั่งปรับเงินแอปเปิลเพิ่มเติม (เพราะไม่มีกฎข้อนี้) แต่กำหนดให้ไอร์แลนด์ต้องเรียกภาษีที่ไม่ได้จ่ายคืนจากแอปเปิล ซึ่งมีมูลค่ารวม 13 พันล้านยูโร บวกดอกเบี้ย อย่างไรก็ตาม ถ้าประเทศสมาชิกของ EU ซึ่งในกรณีนี้คือไอร์แลนด์ไม่พอใจผลการตัดสิน ก็สามารถอุทธรณ์คำสั่งนี้ต่อศาลของ EU ได้
ที่มา - European Commission